Kuchnia francuska

Charakterystyka i historia kuchni francuskiej

Kuchnia francuska uznawana jest za jedną z najlepszych i najbardziej eleganckich na świecie. To z tego kraju pochodzą najbardziej wymagający szefowie kuchni i tradycja gotowania wyszukanych dań – takich, które smakują nawet najbardziej wybrednym podniebieniom. Pierwsze francuskie przepisy pochodzą z XIV wieku, a ich źródłem była książka „La Viandier” napisana przez Guillaume’a Tirela. 

Kuchnię francuską dzieli się na haute cuisine (przypisaną daniom tradycyjnym) oraz nouvelle cuisine będącą lżejszą wersją tej pierwszej. Nouvelle cuisine powstała w latach 60. ubiegłego wieku z potrzeby dostosowania się do nowoczesnego i pędzącego świata. Dzięki temu dania stały się bardziej dostępne, nie tracąc przy tym na swojej formie i smaku. Do najbardziej popularnych potraw tej kuchni zaliczyć można m.in.: crème brûlée, zupę cebulową, makaroniki, foie gras, tartę, ratatouille, suflet czy croissanty. Nie da się ukryć, że Francja słynie również z bogactwa różnego rodzaju serów i win, które od dziesiątek lat przyciągają do tego kraju turystów z każdego zakątka świata.

Dzięki swojemu położeniu Francja należy do tych państw, które są w pełni samowystarczalne, co oznacza łatwy dostęp do mórz i licznych rzek. Panujący tu klimat sprzyja hodowli zwierząt i uprawie roślin. Dlatego też w menu znajdują się ryby słono i słodkowodne, skorupiaki, a nawet ślimaki. 

Przepisy kuchni starofrancuskiej opierają się głównie na ciężkich potrawach, bogatych w masło, mąkę i śmietanę. Dania te miały być sycące i wysokokaloryczne, a przy tym wyszukane. Ich formuły dopracowywane były przez lata. Nowoczesna kuchnia francuska stawia na potrawy lekkie, z zachowaniem ich wartości odżywczych. Kucharze bazujący na nouvelle cuisine wykorzystują więcej ziół, lżejszych sosów i starają się zachować bardzo wysoką jakość tego, co gotują. Wszystko zgodnie z zasadą „jakość ważniejsza niż ilość”.

Najpopularniejsze dania kuchni francuskiej

Crème brûlée – to popularny, zapiekany deser podawany schłodzony w kokilkach. Przyrządza się go z wysokoprocentowej śmietanki, żółtek oraz cukru. Sam wierzch przysmaku stanowi delikatna skorupka skarmelizowanego cukru. Rozbija się ją delikatnie za pomocą wierzchniej strony łyżeczki. 

Zupa cebulowa – rozgrzewająca i aromatyczna zupa przygotowywana na bazie bulionu warzywnego lub mięsnego z dodatkiem dużej ilości smażonej cebuli. Podawana jest z grzankami posypanymi startym, żółtym serem. Jadana głównie w okresie jesienno-zimowym. 

Makaroniki – niewielkich rozmiarów ciasteczka o różnych kolorach. W ich skład wchodzą: mąka z mielonych migdałów, białka jaj, cukier puder oraz masło. Synonim luksusu i wyrafinowanego smaku.

Foie gras – pasztet zrobiony z wątróbek kaczych lub gęsich. Jedna z najstarszych potraw kuchni francuskiej. W restauracjach potrafi sięgać zawrotnych cen.

Ratatouille – danie przeznaczone dla wegetarian. Opiera się na świeżych warzywach, w tym: bakłażanach, cebuli, papryce i pomidorach zapiekanych lub duszonych na patelni. Potrawa wywodzi się z Nicei.

Cog au vin – jedno z najbardziej znanych dań mięsnych. Kurczak duszony jest w czerwonym winie (jego rodzaj uzależniony jest od regionu, w którym się go przyrządza) wraz z dużą ilością warzyw, w tym z pieczarkami, marchewką i ziołami. Podawany jest z purée i palonym masłem.

Typowe przystawki, desery i napoje kuchni francuskiej

Typowe potrawy i napoje kuchni francuskiej w dużej mierze zależą od rejonu. Tym samym w części zachodniej kraju (obejmującej Bretanię i Normandię) dużą popularnością cieszy się flamandzkie danie o nazwie potjevlesh. Jest to gulasz sporządzony z różnych gatunków mięsa. W Normandii spożywa się dużą ilość cydru, czyli alkoholu na bazie soku jabłkowego. Rejon ten słynie również ze znakomicie przyrządzonych muli i przegrzebków. Centralna Francja to kolebka rozmaitych gatunków chleba, w tym tych jedzonych każdego ranka z dodatkiem rodzynków, soli, a nawet koziego sera. Nie sposób nie wspomnieć o znanych na całym świecie winach burgundzkich pochodzących z Côte-d’Or. Region wschodni (m.in. Alzacja i Lotaryngia) to królestwo szampana, tarty cebulowej oraz mięsnych dań inspirowanych kuchnią niemiecką. Obszary Prowansji i Langwedocji, tworzące region południowy, to raj dla miłośników potraw warzywnych. Ma na to wpływ klimat pełen słońca. Bliskość wód sprzyja gotowaniu dań z owocami morza w roli głównej, np. brandade – purée z solonego dorsza z dodatkiem mleka i oliwy. 

Kulturowe nawyki żywieniowe kuchni francuskiej

Francuzi przywiązują dużą uwagę do swoich nawyków żywieniowych i tradycji. Ich śniadania (petit déjeuner) to najczęściej maślany rogalik, zwany również croissantem, który podawany jest z dużą ilością masła lub owocowego dżemu. Do tego serwowana jest gorąca, aromatyczna kawa, z mlekiem lub bez. Często pija się również sok pomarańczowy. Inną opcją jest długa, pszenna bagietka maczana w maśle, płynnej czekoladzie lub dżemie.

Obiad (déjeuner) jest najbardziej obfitym posiłkiem w ciągu dnia i spożywa się go pomiędzy 12:00 a 14:00. Może składać się nawet z trzech potraw, jednak najczęściej jest to danie główne i deser. Francuzi nie są tak bardzo przyzwyczajeni do zup, jak Polacy. Obiadem może być lekkie danie mięsne, rybne lub jarskie podawane z wodą mineralną lub winem. Jako deser jada się np. crème brûlée, tartę z owocami lub makaroniki.

Kolacja (dîner) spożywana jest we Francji bardzo późno, między 20:00 a 22:00. Jest nie mniej obfita niż obiad i często złożona z trzech elementów: przystawki, dania głównego i deski serów z czerwonym winem lub słodkiego deseru. Francuzi nie spieszą się z ostatnim posiłkiem w ciągu dnia. Spożywają go długo, często w gronie rodziny lub przyjaciół.

Ciekawostki na temat kuchni francuskiej

1. We Francji produkuje się ok. 500 gatunków serów.
2. Kuchnia francuska została wpisana na listę Arcydzieł ustnego i niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
3. Wielką miłośniczką makaroników była Maria Antonina – znienawidzona przez lud królowa Francji. To podobno z jej ust padły słowa: „Lud nie ma chleba? Niech jedzą ciastka!”
4. We Francji znajdują się automaty z gorącymi, świeżymi bagietkami. Na pomysł wpadł piekarz, który zaobserwował, że duże zapotrzebowanie na pieczywo pojawia się nawet po zamknięciu piekarni.
5. Wodę we Francji, ze względu na czystość, pija się prosto z kranu. W restauracjach dzbanek wody otrzymuje się za darmo, nawet bez konieczności zamawiania posiłku.

Kuchnia francuska – minisłowniczek

Moules – mule przygotowywane na różne sposoby najczęściej podawane z białym winem.

Salade de chevre chaud – klasyczna sałatka z kozim serem serwowana z grzankami.

Croque Madame/Croque Monsieur – zapiekane tosty z żółtym serem, szynką i jajkiem.

Escargot a la bourguignonne – ślimaki gotowane po burgundzku.

Profiteroles – ciasto nadziewane waniliowym kremem.