Kuchnia turecka

Charakterystyka i historia kuchni tureckiej

Kuchnię turecką zapoczątkowały ludy koczownicze przebywające na terenach dzisiejszej Turcji. Wieki temu nomadowie trudnili się hodowlą zwierząt oraz przetwarzali ich mleko, dlatego produkty pochodzenia zwierzęcego stanowiły podstawę wyżywienia. W menu królowała jagnięcina (kuzu), baranina i wołowina. Najpopularniejszymi sposobami przetwarzania mięsa było jego pieczenie, suszenie oraz solenie. Na równi z mięsem taktowano wyroby mleczne, w tym sery i jogurty.

W późniejszych czasach, kiedy plemiona nomadów osiadały na wybranych przez siebie terenach, zaczęła się uprawa roli i do diety włączono więcej produktów roślinnych. W kuchni wykorzystywano oliwę z oliwek, warzywa takie jak bakłażany, pomidory, kapustę, kalafior, cebulę, cukinię, ziemniaki czy ogórki. Warzywa dziś podaje się tradycyjnie pieczone i faszerowane mięsem lub ryżem. Bardzo popularne zastosowanie ma przede wszystkim bakłażan i liście winogrona, które w Turcji przyrządza się na niezliczoną wprost ilość sposobów. Faszerowany i pieczony bakłażan jest swego rodzaju znakiem rozpoznawczym kuchni tureckiej, tak samo, jak farsz zawinięty w liście winogrona.

Kuchnia turecka to mieszkanka wpływów zarówno azjatyckich, jak i europejskich. W daniach widać i czuć wpływy chińskie, greckie, a nawet francuskie. Kuchnia ta słynie między innymi z doskonałego chleba ekmek lub pieczywa pide. Ogólnie rzecz biorąc, kuchnia turecka, mimo że bardzo rozmaita, jest stosunkowo prosta. Dania składają się przede wszystkim z mięsa i warzyw. Warzywa najczęściej smaży się na oliwie z dodatkiem cukru i czosnku. Używa się dość dużej ilości przypraw, w tym cynamonu, mięty, papryki oraz pietruszki.

• W rejonach nadmorskich je się dużo ryb i owoców morza.
• W głębi kraju przeważają dania na bazie mleka oraz warzyw.

Mleko przerabiane jest na jogurt, który bywa podstawą różnego rodzaju sosów. Popularne są też zupy, które podaje się obowiązkowo z chlebem. Jeżeli porównać kuchnię turecką do którejś z innych kuchni świata, to największe podobieństwa znajdziemy w kuchni indyjskiej. Szczególnie, kiedy weźmiemy pod uwagę potrawy mięsne i desery.

W Turcji mocno rozwinięta jest kuchnia uliczna i to właśnie na przydrożnych straganach można znaleźć potrawy, których próżno szukać w menu większości restauracji. Na bazarach popularnie sprzedaje się np. kokorec, czyli swego rodzaju szaszłyk z jagnięcych flaczków.

Menu bogate jest też w różnego rodzaju owoce. Najczęściej wykorzystuje się figi, winogrona, melony, morele i brzoskwinie.

Najpopularniejsze dania kuchni tureckiej

• Kebab – jest najpopularniejszym – znanym chyba w każdym zakątku świata – daniem. Według legendy kebaba wymyślił kucharz Iskander. Podobno zbudował on pionowy rusz, zasypał go węglem i na środku zamontował miecz, na którego nabił baranie mięso. Taka konstrukcja rusztu zagwarantowała soczystość mięsa. Kebab przyrządza się dziś z baraniny, wołowiny lub jagnięciny.
• Falafel – to kotlety z ciecierzycy lub bobu, podawany zamiennie za kebab w picie. Potrawa jest wegetariańska.
• Hummus – pasta (najczęściej ciecierzycowa) egipskiego pochodzenia. Hummus stosuje się jako dodatek do wielu dań lub smaruje nim pieczywo. Smak paście nadaje czosnek, rzymski kmin oraz oliwa i sok z cytryny.
• Simit – odmiana bajgli pieczona z ciasta składającego się z mąki pszennej, wody, mleka, jajek, oliwy i drożdży. Simit posypane są prażonymi ziarnami sezamu.
• Kumpir – pieczone ziemniaki faszerowane warzywami z serem i masłem. W składzie nadzienia do kumpir najczęściej znaleźć można kukurydzę i paprykę konserwową, ogórki konserwowe, oliwki, cebulę, zielony groszek i kapustę.
• Mercimek Çorbası – zupa z soczewicy z warzywami (najczęściej z marchwią, cebulą i pietruszką). Dawniej potrawa serwowana była na stołach biedniejszych obywateli, dziś jest przysmakiem narodowym znanym z wysokiej wartości odżywczej. Zupa zawiera duże ilości błonnika, białka i żelaza.

Typowe przystawki, desery i napoje kuchni tureckiej

Ulubionym napojem Turków jest herbata. Zwyczajowo herbatę pije się ze szklanek o kształcie tulipanów. Cechą charakterystyczną tureckiej herbaty jest bardzo słodki smak. Turcy lubią też kawę, gotują ją do uzyskania odpowiedniej intensywności naparu i przelewają do filiżanek pozbawionych uszek. Mocny napar rozcieńcza się wodą, słodzi i dopiero wtedy wypija. Bezapelacyjnie narodowym napojem w Turcji jest raki, czyli rodzaj wódki z dodatkiem anyżu. Często pije się też różnego rodzaju soki i napary owocowe.

Tureckie desery można podzielić zasadniczo na dwa typy: słodkie ciasta oraz desery mleczne. Jednym z najpopularniejszych deserów jest baklava znana z kuchni greckiej. Często podaje się też jogurt ayran oraz galaretki rachatłukum.

Przystawki podawane są w Turcji przed każdym posiłkiem. Najczęściej są to sery, smażone lub faszerowane warzywa i różnego rodzaju pasty. Popularne jest też puree i wędzony tuńczyk.

Kulturowe nawyki żywieniowe w kuchni tureckiej

Turecka kultura żywieniowa bazuje przede wszystkim na religii. Ze względów religijnych niedozwolone jest jedzenie wieprzowiny i zwierzęcej krwi. Ważna jest też swego rodzaju atencja podczas spożywania posiłków. Nie wolno się podczas nich śpieszyć, należy dosłownie celebrować posiłek.

W Turcji na śniadanie podaje się zupę z soczewicy oraz typowy zestaw śniadaniowy składający się z chleba, ogórków, pomidorów, jajek, owczego sera i oliwek. W wersji na słodko śniadanie składa się z pieczywa oraz dżemu i miodu.

Przed każdym posiłkiem w Turcji podaje się znane z kuchni greckiej meze, czyli inaczej przystawki. Meze występuje ogromnej ilości wersji – spotykamy przystawki zarówno ciepłe, jak i zimne. Niektóre proste, inne bardzo okazałe. Przekąską może być zarówno zwykły sos, jak i smażone paszteciki z serem, mięsem i szpinakiem.

Ciekawostki na temat kuchni tureckiej

1. W Turcji uprawia się 86 odmian oliwek i kraj ten jest jednym z głównych eksporterów oliwy oraz samych oliwek.
2. W Turcji panuje tradycja, która nakazuje jeść palcami wszystkie przystawki. Cokolwiek nie zostanie podane w ramach przystawki, w złym tonie jest sięgać po sztućce.
3. Niektóre z tureckich restauracji są ściśle wyspecjalizowane w konkretnych rodzajach dań. W jednych serwuje się np. tylko i wyłącznie zupy, a inne zajmują się przygotowaniem samych przekąsek.

Kuchnia turecka – mini słowniczek

Ayran – napój na bazie jogurtu i wody, doprawiony solą i pieprzem. Ayran często podaje się do kebaba.

Ekmek – chleb o kwaskowatym smaku wypiekany z pszennej białej mąki i czasami z dodatkiem mąki pełnoziarnistej. Cechą charakterystyczną chleba jest chrupkość spowodowana posmarowaniem go mlekiem bądź żółtkiem. Ekmek często też posypuje się sezamem lub makiem.

Pide – rodzaj płaskiego nadziewanego chleba przypominającego pizzę.