Kuchnia surinamska

Charakterystyka kuchni surinamskiej

Surinam i jego kuchnię tworzą ludzie z wielu różnych kultur, pochodzący m.in. z Indii, Afryki, Indonezji, Chin i Holandii. W rzeczywistości 90% mieszkających tu osób ma przodków z innych krajów i regionów na całym świecie. To sprawia, że kuchnia Surinamu stanowi połączenie kuchni wielu narodów, dzięki czemu jest tak wyjątkowa.

Surinam, obecnie uważany za kraj karaibski, do lat 70. XX wieku był holenderską kolonią. Z kolei Afrykańczycy zostali sprowadzeni do Surinamu jako niewolnicy, wielu zaś Indonezyjczyków i mieszkańców Wschodnich Indii przyjechało do Surinamu, aby podjąć pracę robotników kontraktowych. Wszyscy ci ludzie przyrządzali swoje ulubione dania z lokalnie dostępnych składników, przez co ich potrawy stopniowo mieszały się z potrawami rodzimymi i europejskimi, a także z przepisami chińskimi, afrykańskimi, indonezyjskimi, żydowskimi, portugalskimi i daniami rdzennych Amerykanów. Wszystko to złożyło się na współczesną kuchnię Surinamu.

Najpopularniejsze dania kuchni surinamskiej

Surinam to kraj tropikalnym, w którym królują lokalne warzywa, owoce, a także owoce morza.  W kuchni surinamskiej spotkać można wiele składników, które dla Europejczyka będą pewnym zaskoczeniem. Choć między innymi o manio czy tayer (cocoyam). Bardzo chętnie sięga się tutaj także po słodkie ziemniaki, soczewicę, a także ryż. Z mięs najczęściej sięga się po wołowinę i drób. W kuchni Surinamu często pojawia się solone mięso i suszony dorsz (zwany też bakkeljauw). Za ostrość wielu potraw odpowiada papryka Madame Janette.

Najsłynniejsze dania kuchni surinamskiej to:

• pom (lokalnie nazywany pomtajer) – surinamskie danie świąteczne, które bazuje na kurczaku, soku z cytryny i żółtosoczu, czyli bulwie podobnej do ziemniaka, popularnie nazywanej też cocoyam, malanga, tannia lub yautia; kurczak jest zapiekany w czymś w rodzaju panierki ze startego cocoyam;
• moksi-alesi – znane danie przyrządzane z ryżu, solonego mięsa, krewetek lub ryb, a także warzyw;
• surinamskie nasi – lokalna wersja dania doskonale znanego w Chinach i Indonezji. To ryż smażony z dodatkiem cebuli i przypraw;
• heri heri – danie gulaszowe typu all-in-one, przygotowywane przede wszystkim z dorsza lub innej suszonej solonej ryby (bakkeljauw) z dodatkiem zielonych warzyw, manioku, batatów oraz babki lancetowatej, liścia tajerblad lub fasolki szparagowej;
• surinamskie bami – w dużej mierze przypomina ono indonezyjskie bami goreng. Podstawą dania jest smażony makaron i kurczak.

Typowe przystawki, desery i napoje kuchni surinamskiej

Słynne surinamskie przystawki to:

• bara – surinamska przekąska, która jest bardzo charakterystyczna dla tego regionu, mimo że sama potrawa oryginalnie pochodzi z Indii. Bara ma formę pączków z aromatycznego ciasta z mąki z fasoli mung;
• telo – smażony na głębokim oleju maniok pokrojony w słupki;
• surinamska zupa orzechowa – przyrządzana z masła z orzeszków ziemnych i bulionu z kurczaka, wyróżnia się pikantnym smakiem; jest podawana z kulkami tom tom;
• roti – rzadko kiedy oznaczają sam placek z mąki pszennej, kukurydzianej lub mączki z soczewicy; nazwa najczęściej odnosi się do potrawy typu street food, czyli wrapu z placka roti z pikantnym nadzieniem w środku;
• surinaamse broodjes – kanapki wypełnione kurczakiem, kurczakiem curry, jajkiem, wołowiną, wieprzowiną, jagnięciną, curry z krewetkami lub charakterystycznym dla kuchni surinamskiej suszonym solonym dorszem.

Ważnym dodatkiem do wielu dań jest sambal, czyli pikantna pasta z chili i najczęściej papryczki Adyuma lub Madame Jeanette.

Z deserów uwagę zwracają:

• ciastka z manioku (lolo casaba lub casava dukun);
• ciastka z mąki kukurydzianej;
• smażone banany (pisang goreng);
• biszkopt (ingris buru).

Jeśli chodzi o napoje, najważniejsza jest kawa. Wypicie kawy w Surinamie to konieczność. Miejscowi lubią zbierać się w kawiarniach i sklepach, aby pić kawę. Napój ten jest konsumowany przez cały dzień.

Ze względu na dużą powierzchnię, jaką zajmują w Surinamie lasy tropikalne, bardzo szeroko dostępne są tutaj soki. Warto spróbować soku pomarańczowego, z marakui (zwanego lokalnie Markoesa) i soku kwaśnego, lepiej znanego jako Guanábana lub Zuurzak. To świeżo wyciskane soki owocowe, mają więc wiele wartości odżywczych.

Z alkoholu najpopularniejszy jest oczywiście rum. W Surinamie największą popularnością cieszą się dwa – Borgoe i Black Cat. Popularne jest także piwo, szczególnie lokalne Parbo-Beer. Od momentu powstania w 1955 roku piwo pozostaje ważną częścią kultury miejscowej ludności.

Kulturowe nawyki żywieniowe kuchni surinamskiej

Kuchnia surinamska bazuje przede wszystkim na potrawach smażonych i gotowanych. Ze względu na dużą obecność chorób pasożytniczych bardzo szybko rozwinęła się tutaj sztuka powolnego gotowania, smażenia i grillowania potraw. Rzadko kiedy Surinamczycy jedzą surowe dania. Surowe warzywa, takie jak ogórek czy pomidor, stanowią jedynie dodatek i dekorację do konkretnych dań.

Ciekawostki na temat kuchni surinamskiej

• Jeszcze przed odkryciem go przez Hiszpanów Surinam zamieszkiwały plemiona indiańskie, które pozostawiły trwały ślad kulinarny na współczesnej kuchni tych terenów. Przede wszystkim wykorzystywano do dań lokalne produkty, takie jak maniok, słodkie ziemniaki, kukurydzę, fasolę, ananasy, orzeszki ziemne, paprykę, a także owoce morza i mięsa pochodzące z regionu. Do ulubionych amerykańsko-surinamskich potraw należą: chleb z manioku (khali lub baka-kesaba), ciastka z manioku (lolo casaba lub casava dukun), a także pikantna zupa rybna (pepre watra lub adjupo).
• Dania afro-surinamskie obejmują owsiankę bananową z wieprzowiną, kulki manioku z dorszem (bakkeljauwballetjes), danie all-in-one z dorszem (heri heri), a także ciastka z mąki kukurydzianej i knedle z babki lancetowatej (tom tom).
• Chińskie wpływy w kuchni surinamskiej widać w takich daniach jak: bułki z krewetkami (kit kist twa hee), pieczona wieprzowina (char siu) oraz kurczak z chińskimi przyprawami (tja kai).
• Wpływy hinduskie sprawiły, że w kuchni Surinamu znalazł się roti (słynny placek z mąki, który w wersji surinamskiej często wykorzystuje się do przygotowania lokalnego wrapa), ostry chutney z mango, kurczak masala (kerrie kip) i chipsy chlebowe (broodvruchtchips).
• Jawajskie dania dotarły do Surinamu za pośrednictwem kolonizujących oba tereny Holendrów, a pod wpływem inspiracji hinduskich w Surinamie pojawiały się składniki takie jak trawa cytrynowa i trassi (ostra, ale smaczna sfermentowana pasta z krewetek). Wpływ kuchni jawajskiej jest widoczny w daniach takich jak makaron z kurczakiem (bami met kip), wafle ryżowe, smażone banany (pisang goreng) i smażony maniok (telo).
• Dla współczesnej kuchni surinamskiej znaczenie ma także kuchnia libańska, która dała Surinamowi tabbouleh, gulasz z okry, gołąbki, smażone pikantne klopsiki i małe wypieki mięsne.
• Surinamskie potrawy, które powstały pod wpływem inspiracji europejskich i żydowskich to pasztet z kurczaka (kippenpastei), gulasz z ryżu i kurczaka (popido estella), a także biszkopt (ingris buru).

Minisłowniczek:

Sambal – przecier z ostrych papryczek.

Pom – kurczak w panierce z tartego cocoyam (inny rodzaj bulwy).

Bara – słone ciastka w kształcie pączka podawane z sambalem.

Pisang goreng – smażone banany.

Nasi – ryż.

Bami – makaron.

Heri heri – gulasz z dorsza z zielonymi warzywami.